In Dicks jonge leven zit (orgelmuziek)
Dick van Rijn uit Katwijk. Een wat ernstige, op het eerste gezicht zelfs wat indolente jongen van veertien jaar. Veertien jaar, maar je zou hem ouder schatten. Dick van Rijn de reserve-organist van de Nieuwe Kerk in Katwijk. Tweede kerstdag van het vorig jaar gaf hij er een concert. De muziekciritci waren enthousiast. Is Dick een wonderkind? Hij protesteert, lacht breeduit en lijkt dan veel jonger,,Het is mij best'', zegt hij. Maar is hij dan een natuurtalent? Volgens Wim van der Panne, zijn leraar en zelf leerling van Feike Asma, hoog waarschijnlijk wel.
De liefde voor alles wat met orgel te maken heeft zat er bij Dick al vroeg in. Zo vroeg al, dat gij het zelf nog niet eens besefte. Als vader en moeder zondags eens een straatje om gingen, ging Dick mee. Niet omdat hij wandelen zo fijn vindt, maar om met zijn neus tegen de ruiten gedrukt te luisteren, wanneer iemand op het harmonium speelde. En er zijn heel wat harmoniums in Katwijk. Vol overgave luisterde hij en luisterde hij. En vergat zijn vader en moeder, die aan het wandelen waren.
Toen Dick elf was kocht zijn vader diens-moeder een klein Amerikaans orgeltje. Vader speelde er op. En Dick? Die luisterde. Hij luisterde lang en aandachtig. Op een goede dag had hij lang genoeg geluisterd. Waarom hij het deed wist hij niet. Maa hij liep naar het orgeltje en peuterde het slot met een schaartje open. Het duurde niet lang of de elfjarige Dick speelde beter dan zijn vader. Het duurde om precies te zijn acht weken.
Dicks vader kreeg voor een paar pakjes sigaretten van de buurman een boek. Dat boek heerte Klavarskribo. Een boek om snel orgel te leren spelen. Wie het boek gebruikte? Dick natuurlijk , want die was intussen niet meer van het orgels weg te slaan.
Dat Dicks vader wel iets in zijn zoon zag bleek wel toen hij voor Dick een salonorgel (twee klaviers met pedaal) aandschafte. Hij moest zijn beurs omkeren tot de laatste cent er was uitgerold. Want zo’n orgel is duur. Toen was ook de tijd aangebroken dat Dick zijn eerste lessen kreeg. Van een amateur Jacob van Duyn uit Katwijk. Anderhalf jaar bleef hij bij de heer Van Duyn, die hem, dat geeft hij ronduit toe, heel wat leerde. Het duurde echter niet lang of de leerling had ook nu de leraar overtroffen. Dick is niet van orgels weg te slaan. Elke woensdagavond kun je hem in de Nieuwe Kerk aantreffen. Daar speelt hij op het orgel. Of het nu vriest, dat het kraakt of dat het zo heet is, dat de mussen van het dak vallen, Dick is er. Dan gaat hij elke zaterdag naar Voorburg, waar Wim van der Panne woont.
Advies.
Als Dick niet studeert speelt hij op bruiloften, verzorgt de baddiensten of houdt hij plakboek bij, waarin hij alles over organisten en orgel opplakt. Foto’s van organisten haalt hij meestal uit de radiogids. Hik heeft er zo veel, dat laatst een lid van het orgelcomité naar Dick toe kwam om eens even in het plakboek te bladeren. Het orgelcomité moest namelijk nog een goede concertorganist voor de zomerconcerten hebben. Dick heeft toen het orgelcomité van advies gediendt. Dit advies van deze viertienjarige jongen werd als iets heel vanzelfssprekende aanvaard.
Dick gaat graag met vakantie. Maar hij vindt het nog prettigers om weer naar huis te gaan. Want daar wacht zijn orgel. ,,Je merkt het zo als je een dag niet speelt’’ zegt Dick ernstig. En Dick met alle geweld iets bereiken. ,,Ik begin pas’’ , zegt hij bescheiden. Ondankt het feit dat hij ,,pas begint’’ heeft hij in maart een concert in Rotterdam, in juni in Katwijk en in november in Valkenburg. Het geld, dat hij met die concerten verdiend spaart hij. Want als hij een jaar of 16,17 is wil hij naar het conservatorium in Den Haag. Hij wil immers concertorganist worden.
Om maar zoveel mogelijk te verdienen geeft hij orgelles. Zijn leerlingen zijn allemaal ouder dan hij. Er is zelf een echtpaar onder. Niet al zijn zelf verdiende geld wordt echter voor de lesser en later het conservatorium opzij gelegd. Dick wil ook een bandrecorder kopen en grammofoonplaten. Als het aan hem lag zou hij elke dag een grammofoonplaats kopen. Uiteraard louter en alleen platen van orgelconcerten,, Je moet hem echt een beetje afremmen’’ zegt vader Van Rijn.
Dick spaart ook om les te kunnen nemen bij Flor Peeters directeur van het Koninklijke Conservatorium in Antwerpen. Flor Peeters, die het orgel bespeelde tijdens de kerkelijk plechtigheid ter gelegenheid van het huwelijk van Koning Boudewijn met Prinses Fabiola, vraagt maar liefst 60 gulden voor één uur les, dat is een gulden per minuut;
Hoe Dick zich voelde toen hij op Tweede Kerstdag in Katwijk moest concerteren? Dick zegt niets, lacht maar wat. Zijn vader vertelt echter, dat zijn zoon helemaal niet nerveus was.
Er waren 600 mensen. En dat is heel wat. Dat er ook heel wat familieleden van Dick van heinde en verre naar de vissersplaats waren getogen om naar de veelbelovende jongen organist te komen luisteren, hoeft eigenlijk geen betoog. Dick bladert wat in zijn plakboek. ,,Kijk’’, zegt hij. ,,hier heb je een stuk of wat wonderkinderen. Die heb ik ook maar ingeplakt.
Allemaal getikt.
,,Al die organisten zijn eigenlijk getikt’’, zegt Dick,, Ze hebben allemaal iets eigenaardigs’’. Zijn vader beaamt het. ,,Laatst merkte ik, dat Dick z’n haar langer liet groeien dan normaal. Ik heb ‘m snel de deur uitgewerkt naar de kapper. En ik heb de kapper opgebeld, dat Dick er aan kwam. Je kunt niet weten, niet. Tenslotte is het een rare’’. Vader Van Rijn kijkt een tikkeltje trots naar zijn zoon. Moeder schudt het hoofd en schenkt een kopje koffie in. En Dick lacht en wil een eindje op de bromfiets van zijn broer gaan rijden. Is Dick een wonderkind?....
Leidse Dagblad
4 februari 1961
Fotografie: Nijs, Jac. de
